ایمنی درمانی روشی است که در آن از بخش هایی از دستگاه ایمنی بدن برای مقابله با بیماری هایی مانند سرطان استفاده می شود.
ایمنی درمانی در چند دهه گذشته به جزء مهمی از درمان برخی از انواع سرطان بدل شده است. دانشمندان اکنون در حال تحقیق درباره انواع جدیدتر ایمنی درمانی هستند و نتایج این تحقیقات بر چگونگی درمان سرطان در سال های آینده تأثیر خواهد گذاشت.
شیوه های متفاوتی برای ایمنی درمانی سرطان وجود دارد. برخی از آن ها دستگاه ایمنی بدن را به طورکلی تقویت می کنند. برخی دیگر دستگاه ایمنی را طوری تعلیم می دهند که به طور اختصاصی به سلول های سرطانی حمله کنند.
ایمنی درمانی در برخی از انواع سرطان بهتر از سایر انواع آن عمل می کند. در برخی از انواع سرطان از ایمنی درمانی به تنهایی و در برخی دیگر از سرطان ها از این روش به همراه سایر انواع درمان استفاده می شود.
انواع ایمنی درمانی سرطان
انواع اصلی ایمنی درمانی مورد استفاده برای درمان سرطان شامل این موارد می شوند:
۱- پادتن های تک دودمانی (آنتی بادی های مونوکلونال): این مواد گونه های ساخته شده در آزمایشگاه پروتئین های دستگاه ایمنی هستند. پادتن های تک دودمانی در درمان سرطان بسیار سودمند هستند، زیرا برای حمله به بخش بسیار ویژه ای از سلول سرطانی طراحی شده اند.
دستگاه ایمنی همیشه در شناسایی سلول های سرطانی کارآمد نیست. پادتن های تک دودمانی با اتصال به سلول های سرطانی باعث آشکار شدن بیشتر آن ها برای دستگاه ایمنی می شوند و به این ترتیب توانایی این دستگاه در مبارزه با سرطان را تقویت می کنند.
مولکول برخی از این پادتن ها طوری طراحی می شوند که به داروهای شیمی درمانی یا مواد رادیواکتیو ضد سرطان بچسبند. پادتن متصل به دارو یا مواد رادیواکتیو در عین حال به طور اختصاصی به سلول های سرطانی می چسبد و به این ترتیب، تأثیر دارو یا ماده رادیواکتیو در نابودی سلول های سرطانی افزایش می یابد.
این مولکول ها برای درمان انواع متفاوتی از سرطان به کار رفته اند و پژوهشگران در حال بررسی استفاده از آن ها برای درمان انواع بیشتری از سرطان ها هستند.
۲- مهارکننده ایست ایمنی (checkpoint inhibitors): دستگاه ایمنی ما دارای مجموعه ای از ترمزها یا «ایست دهنده ها» است که مانع می شوند واکنش ایمنی سلول های سالم را بکشد. گاهی سلول های سرطانی از این توانایی «ترمز کردن» پاسخ ایمنی سوء استفاده می کنند و با استتار خودشان به‌صورت سلول‌های طبیعی از دفاع بدن می گریزند. این داروها با مهار کردن این ترمزها به شناسایی و حمله مؤثرتر به سلول های سرطانی یاری می رسانند.
۳- واکسن های سرطان: واکسن ها موادی هستند که آن ها را وارد بدن می کنند تا پاسخ ایمنی بر ضد برخی بیماری ها برانگیخته شود. گرچه معمولاً فکر می کنیم که واکسن ها را به افراد سالم می دهند تا به پیشگیری از عفونت کمک شود، اما می توان از برخی از واکسن ها برای کمک به پیشگیری یا درمان سرطان استفاده کرد. واکسن های سرطان را می توان به دو نوع تقسیم کرد:
واکسن های پیشگیری: واکسن های پیشگیری سرطان با واکسن های سنتی شباهت بیشتری دارند. در این نوع واکسن موادی به نام پادگُن (آنتی ژن) وارد بدن می شوند که دستگاه ایمنی را تحریک می کنند. نمونه شاخص چنین واکسن هایی واکسن بر ضد «ویروس پاپیلوم انسانی» (HPV) است. برخی از سویه های این ویروس نقش اصلی در ایجاد سرطان های دهانه رحم، مقعد و انواع دیگر سرطان را دارند. تزریق واکسن ضد HPV با جلوگیری از ابتلا به این انواع ویروس از این سرطان ها هم پیشگیری می‌کند.
واکسن های درمانی: واکسن های درمانی به سلول های T (یکی از انواع سلول های دفاعی بدن) کمک می کنند تا سلول سرطانی معینی را شناسایی و نابود کنند. واکسن های درمانی همچنین ممکن است برای افزایش میزان پادتن ها یا آنتی بادی ها (که مهاجمین را نابود می کنند) طراحی شوند.
۴- ایمنی درمانی با سلول های T مهندسی شده: این شیوه برای تقویت سلول های T که یکی از سلول های کلیدی در دستگاه ایمنی هستند، به کار می رود. در این شیوه سلول های T را که برای حمله به تومور سرطانی وارد آن شده اند، از بدن خارج می کنند و انواعی از آن ها بیشترین توانایی مهار رشد سرطان را دارند، شناسایی می کنند. هنگامی که این زیرگروه سلول های T شناسایی شدند، با مهندسی ژنتیکی ژن هایی را وارد آن ها می کنند که باعث قوی‌تر شدن آن ها می شوند. بعد این سلول های تقویت شده را وارد بدن می‌کنند.
۵- ایمنی درمانی های غیراختصاصی: این درمان ها دستگاه ایمنی را به شیوه ای کلی تقویت می کنند.
